مصاحبه: «شب‌های وحشی» باعث شناخت بهتر برخی نویسندگان می‌شود

وی ادامه داد: مجموعه داستان «شب‌های وحشی» روایت رندانه‌ای است از بیوگرافی نویسنده‌هایی که برخلاف تصویر محبوب و موفقی که از آنان ساخته‌ایم، مثل هر انسان دیگری از کم‌کاری، عیاشی، بی‌فایدگی و دودلی مبری نبوده‌اند. در واقع این کتاب کمک می‌کند تا برخی نویسندگان را بهتر بشناسیم.

این مترجم در توضیح این کتاب گفت: اوتس در این کتاب که نامش را از شعری از امیلی دیکینسون وام گرفته، روایتی تخیلی و خلاقانه اما در عین حال پایبند به واقعیت‌های زندگی چند نویسنده آمریکایی مانند امیلی دیکینسونِ، ادگار آلن پو، مارک توآین و ارنست همینگوی را ارائه می‌کند.

دوستی افزود:‌ اوتس به تأسی از روانشناسیِ فرویدی، نام این سبک نسبتا بدیع از روایت بیوگرافیک آسیب‌شناسانه‌ را «پاتوگرافی شخصیت» گذاشته است. در داستان «پدربزرگ کلمنس و کوسه‌ماهی، ۱۹۰۶» به مارک توآین ۷۰ ساله‌ای برمی‌خوریم که از این‌که مدام به فراخور بی‌شمار «خانم‌های خوش‌لباس» نقش عوض کند، خسته شده است. توآین بی‌حوصله می‌ترسد هیچ‌وقت نتواند شاهکار ادبی ننوشته‌اش را تمام کند، در عوض خودش را با تملق‌گویی دخترمدرسه‌ای‌هایی مشغول می‌کند که دختر ناکامش «سوزی» را به یادش می‌آورند. یا مثلا همینگوی در داستان «پاپا در کچام، ۱۹۶۱» در حالی که مشغول پر کردن تفنگ ساچمه‌ای تازه‌اش است، می‌گوید حقیقی‌ترین زندگی را همیشه باید پنهان داشت که بازتاب آخرین افکار پارانوئیکِ پاپا همینگوی است، افکار عجیبی که فقط یک نویسنده دیگر ممکن است به آنها دست پیدا کند.

وی با اشاره به برخی داستان‌های این کتاب گفت: در داستان سوررئال «پو پس از مرگ، یا فانوس دریایی»، اوتس داستانی ناتمام از پو را که به‌صورت خاطرات روزانه‌ خیالی نوشته شده‌، دستمایه کارش قرار می‌دهد و آن‌ها را به مجموعه خاطرات تب‌دار این شاعر قبل از مرگ تراژیکش تبدیل می‌کند. در «شب‌های وحشی» مرگ، همسایه‌ شهرت است و با انسان‌های نام‌آوری روبه‌رو می‌شویم که به شکل ناخوشایندی رازدار و معماگونه‌ هستند.

مترجم مجموعه داستان «شب‌های وحشی» ادامه داد: در تخیلی‌ترین و جنون‌آمیزترین داستان این مجموعه یعنی «دیکینسون رپلی‌لوکس»، اوتس، امیلی دیکینسون را در نقش مانکنی ماشینی بازمی‌آفریند، یکی از همان بازنمایی‌های گرافیکی ورزشکاران و هنرمندان مشهور که هر آمریکایی می‌تواند در آینده‌ای نزدیک جهت لذت شخصی و استفاده خانگی بخرد و به خانه ببرد، اما وقتی زوج کله‌شق و اجاق‌کورِ کـریم مدل دیکینسون را که اندازه‌اش کوچک‌تر شده با ۲۰ درصد تخفیف می‌خرند و به خانه می‌برند، درست مثل همه شرح‌حال‌نویسان و منتقدان و طرفداران دیکینسون از شناخت این پرنده کوچک و اسرارآمیز عاجز می‌شوند. دیکیسنون رازآلود، خاموش و زیرک است؛ معمایی است که هیچ‌ چیز از آن نمی‌فهمند. دیکینسون به رمز و کنایه سخن می‌گوید، به سوالات خانم کریم جواب‌های غیرصریح می‌دهد و مخصوصا آقای کریم را به کل نادیده می‌گیرد تا جایی که کار مالکان خود را به جنون و خشونت می‌کشاند.

دوستی در توضیح ارتباط داستان‌های این کتاب اظهار کرد: این چند اثر ارزش داستانی مستقل، ارزش زندگینامه‌ای و طیف ژانر متنوعی دارند، بنابراین هم خوانندگان معمولی را جذب می‌کنند و هم برای کسانی که به زوایای ناشناخته شخصیت نویسندگانی مثل همینگوی و مارک توآین علاقه‌مند هستند، جذابیت ویژه دارند. البته امیدوارم برای خوانندگان فارسی زبان هم وضعیت به همین شکل باشد.

وی با اشاره به سایر کتاب‌های در دست انتشارش گفت: ترجمه جلد دوم گزیده داستان‌های جان چیور و داستان «اتاق جیکاب» ویرجینیا وولف را نیز به پایان رسانده و به ناشر تحویل داده‌ام تا بعد از انجام امور اداری، منتشر شود. از طرفی ترجمه کتابی نظری در زمینه نشانه‌شناسی را هم به پایان رسانده‌ام که به‌زودی تحویل ناشر می‌دهم.

فرزانه دوستی، دانشجوی دکترای ادبیات انگلیسی، پژوهشگر نظریه ادبی، مترجم دوزبانه و مدرس دانشگاه است. وی برگزیده شدن در بخش ترجمه دو دوره جشنواره تئاتر دانشگاهی ایران، شایسته تقدیر ششمین جشنواره نقد کتاب و چند جایزه ادبی دیگر را در کارنامه خود دارد. «درباره تئاتربودگی» (افراز 1389)، «فریای هفت جزیره» جوزف کنراد (به‌نگار 1392) و «منظری به جهان» مجموعه داستان های جان چیور (نیکا 1393) اسامی تعدادی از کتاب‌هایی است که از سوی این مترجم توانمند ترجمه شده‌اند.